آموزش هنر به کودکان پیش دبستانی

همه انسانها دارای حس و استعداد زیبایی شناختی هستند . تعلیم و تربیت باید حس زیبایی شناختی افراد را شکوفا کرده و آن را پرورش دهد . یکی از اهداف عمده نظام آموزشی ایران ، پرورش حس زیبایی شناختی کودکان ، در تمام مراحل می باشد .
حس زیبایی شناختی منظور از حس زیبایی شناختی ، ایجاد قوه ادراک زیبایی ها در کودکان می باشد . به عبارت دیگر ، کودک بتواند زیبایی ها را درک و از آن لذت ببرد. زیبایی ها ارتباط مستقیمی با هنر دارند . ادراک زیبایی ، یک جنبه آموزش هنر می باشد و در امتداد آن ، خلق زیبایی هاست. کودکان در نظام آموزشی، باید بتوانند آثار زیبا و بدیعی خلق کنند تا دیگران هم از آنها لذت ببرند . با توجه به این مسأله ، هدف عمده تعلیم و تربیت ایران ، آموزش هنر در دوره پیش دبستانی است که یکی از ابعاد مهم درسی می باشد .

روانشناسان شناختی معتقدند هنر بازتاب دانش و تفکر است . جنبه نمادین و سمبلیک هنر ، باعث تقویت فکر و رشد شناختی کودکان می شود. آموزش هنر ، زمینه ساز پیشرفت تحصیلی در مراحل بعدی تعلیم و تربیت است.
نظریه روانکاوی بر جنبه عاطفی هنر تأکید می کند . روانکاوان معتقدند : هنر از نظر عاطفی، موجب کاهش احساس خشم، نفرت و پرخاشگری در کودک می شود. خلق آثار هنری ، جنبه تصاعدی دارد و باعث تقویت اعتماد به نفس کودک می شود .
روانکاوان معتقدند که نقاشی های آزاد در دوره پیش دبستانی و مقاطع بالاتر، آینه ناخودآگاه کودک است .
شکل والدین در محیط خانه ، باعث مشکل عاطفی کودک می گردد و از طریق نقاشی ، می توان به این مسأله پی برد .
در دوره پیش دبستانی ، علاوه بر نقاشی، کاردستی نیز اجرا می شود. کودک پیش دبستانی در کار هنری ، قادر به برش درست مقواها نیست . به همین دلیل ، به والدین توصیه می شود که در درست کردن کاردستی با کودک مشارکت داشته و در پرورش استعدادهای وی کوشا باشند .
والدین باید به کودک آزادی و حق انتخاب بدهند و او را به کار خاصی محدود نکنند. مربیان پیش دبستانی باید با آموزشهای هنری جدید آشنا بوده و سعی بر تنوع بخشیدن به فعالیتهای هنری کودک داشته باشند .
والدین با فراهم کردن فرصت ها و کمک به کودک ، در انجام فعالیتهای هنری، تأثیر بسیاری بر آموزش هنری وی می گذارند . هنگامی که کودک در خانه کار هنری انجام می دهد ، والدین می توانند در کنار وی بنشینند و به او کمک کنند . این امر ، موجب امنیت عاطفی کودک می شود و او بهتر می تواند کار هنری را انجام دهد . در دوره پیش دبستانی ، هنگام انجام کارهای هنری ، باید به کودک فرصت فعالیت خلاق و آزاد داده و از دخالت در کار وی خودداری شود ، زیرا از این طریق ، کودک از کار هنری لذت می برد، حس استقلال در وی پرورش می یابد و اعتماد به نفس پیدا می کند . ما باید با توجه به ساختمان روانی و میزان توانایی های کودک ، کارهای هنری را به او محول کنیم .
روش های نمایشی و تئاتر ، در رشد شناختی و اجتماعی کودک تأثیر بسیاری دارد، زیرا کودک از این طریق ، روش بیان و ابزار وجود را یاد می گیرد و این امر ، موجب پرورش تکلم وی می شود . کودک یاد می گیرد که با دیگران ارتباط برقرار کند و این امر ، سبب پرورش قوه اجتماعی وی می گردد. یکی از جنبه های هنر که بسیار حائز اهمیت بوده و جزء اهداف مهم تعلیم و تربیت است ، ایجاد حس قدردانی نسبت به کارهای دیگران در کودک می باشد. چنانچه آموزشهای هنری در دوره پیش دبستانی به درستی انجام شود، کودک علاوه بر احراز حس قدردانی ، درک می کند که یک تجربه واحد در مورد همه افراد نتیجه یکسانی ندارد . ممکن است که ما همه کودکان را در معرض یک تجربه واحد هنری قرار بدهیم ، اما نتیجه متفاوتی به دست آوریم و کودکان از این طریق ، انعطاف پذیری ذهنی پیدا می کنند . افراد از تجربه واحد ، برداشت های متفاوتی دارند و آثارشان با یکدیگر متفاوت است ، فرد به نظریات دیگران احترام می گذارد و احساس می کند که دیگران ، همان تجربه را به طریق دیگر تفسیر و استفاده کرده اند و در کل، هنر باعث تقویت تمام ابعاد رشد می شود .
نظریه شناختی بیان می کند ، هنر بازتاب دانش و تفکر است . مراکز پیش دبستانی و والدین نقش مهمی در آموزش هنر به کودک دارند و باید به این امر ، توجه بسیاری داشته باشند .
یادگیری هنر در کودک ، موجب خلق دانش خواهد شد. دستیابی به خلاقیت، یکی از اهداف مهم آموزش و پرورش است و موجب تحقق سایر اهداف می شود .
پژوهش ها نشان داده اند که استعداد موسیقی افراد در نه سالگی بروز می کند ؛ البته می توان زمینه آن را با نوشتن ریتم موسیقی در دوره پیش دبستانی ، به کودک آموزش داد یا حداقل کودک را با حرکات موزون آشنا ساخت ؛ چون این مسأله زمینه ساز شکوفایی استعداهای موسیقی در نه سالگی به بعد است .
برخی از آموزشهای هنری ، در دوره پیش دبستانی انجام نمی شود. کودکان به انجام حرکات موزون و ریتمیک علاقمندند و به موسیقی توجه بسیاری دارند ، اما این امر در آموزش های هنری به کار گرفته نمی شود .
به طور کلی ، می توان گفت که نقش مربی در آموزش هنری بسیار مهم است . مربی ابتدا باید هدف را تعیین کند ، یعنی هدف از اجرای یک فعالیت هنری را در دوره پیش دبستانی بداند ؛ این هدف ، شکوفایی استعدادهاست . مربی باید مواد آموزشی لازم را تشخیص داده و در دسترس کودکان قرار بدهد .
در مرحله بعد ، مربی باید فعالیت های صورت گرفته را ارزشیابی کند ، برای مثال ، فعالیتهای هنری در چه سطحی است ؟ آیا این فعالیت ها قابلیت رشد کودک را دارند ؟
در دوره پیش دبستانی ، هنر برای کودک بسیار لذت بخش است و باید به عنوان یک بُعد بسیار مهم پیش دبستانی بسط و گسترش داده شود .  

منبع : دنیای هنر آموزش نقاشی قدم به قدم برای کودکان